Terugblik Masterclass Walter Spangenberg

Wringt het om een veilig en duurzaam constructief ontwerp te maken? Dit was de vraag die Walter Spangenberg centraal stelde in zijn masterclass aan een groep enthousiaste jonge constructeurs van YouCon en het HTI. Natuurlijk kun je die vraag met zowel ja als nee beantwoorden. De houding van de constructeur is daarbij wel erg bepalend, en dat biedt zeker kansen! De masterclass vond plaats op 1 juni 2023 in Kamerik, voorafgaand aan de Dag van de Constructeur.

Pleidooi

Spangenberg gaf een overzicht van waar de belangrijke thema’s constructieve veiligheid en duurzaamheid elkaar nog wel eens in de weg zitten. Hij schetste recente ontwikkelingen in de sector, zoals de implementatie van het programma Veiligheid in de Bouw, en is van mening dat projecten zonder duidelijke duurzame ambities in 2023 not done zijn (maar helaas nog wel voorkomen). Wat hij de jonge constructeurs vooral meegaf, is om naast ambitieus ook kritisch en proactief te zijn. Zijn pleidooi: maak een goede risicoanalyse bij je constructief ontwerp, wees helder over de rolverdeling en durf de opdrachtgever uit te dagen.

Heldere definities en organisatiestructuur?

Inzoomend op risico’s, verwees Spangenberg naar mogelijke oorzaken en hiaten in de organisatie van projecten, zoals de niet helder genoeg gedefinieerde beschrijving van wat een robuust ontwerp nou precies moet zijn. Bij de rolverdeling ging hij in op zelfsturende teams, een populair fenomeen, waar in het hoger onderwijs dan gek genoeg weer te weinig aandacht aan wordt besteed, volgens Spangenberg. Ook vertelde hij over de knip tussen ontwerpend en coördinerend constructeur, recent beschreven in de BRL5022: “De focus bij constructieve veiligheid ligt nog te vaak alleen op de eindfase, als het bouwwerk klaar is. Tijdens de uitvoering ligt die verantwoordelijkheid nog te vaak bij de aannemer en niet bij de constructeur. Dat is niet logisch.”

Duurzaamheid als doel, niet (alleen) als label

“In hoeverre je jouw duurzame ambitie kunt realiseren, hangt ook af van hoe je je opstelt in gesprekken met de opdrachtgever,” stelt Spangenberg. “Is je houding ‘U vraagt, wij draaien’, of stel je samen heldere doelen vast?” Ook hier is hij kritisch: “Op gebied van duurzaamheid zijn er veel termen en labels, je ziet door de bomen het bos niet meer. En vaak komt de ambitie voort uit een marketingdoel.” Hij houdt het liever pragmatisch en verwijst naar het 10R-model van de Ellen MacArthur Foundation. Daarvan zijn er drie echt cruciaal voor de constructeur: Reduce (materiaal besparen), Re-use (hergebruik en flexibiliteit) en Recycle (circulariteit).

Aan de slag

Dus wringt het om een veilig en duurzaam constructief te maken? Niet als je slim en integraal ontwerpt, open staat voor hybride oplossingen, altijd nadenkt over constructieve risico’s en een risicoanalyse maakt, duurzame ambities bepaalt samen met de opdrachtgever en deze durft uit te dagen. De toekomst is aan de proactieve, kritische en ambitieuze (jonge) constructeur en kan direct aan de slag!

Opgave

Na de introductielezing van Spangenberg werkten de deelnemers in kleine groepjes aan een fictief hoogbouwproject. Al brainstormend moesten zij in korte tijd een constructief concept bedenken en dit aan de hand van een risicoanalyse toetsen op (los)maakbaarheid, transporteerbaarheid, duurzaamheid en uiteraard veiligheid. Tot slot deelde elk groepje hun oplossing met alle deelnemers en gaf Walter Spangenberg zijn kijk op de opgave mee.

Jong geleerd

In deze masterclass kwam jong en wat minder jong bij elkaar. De deelnemende jonge constructeurs van YouCon en het HTI komen dankzij de opgedane kennis beter beslagen ten ijs en zijn wél in staat om zowel veilige als duurzame constructies te maken.

Walter Spangenberg was 35 jaar lang in verschillende functies actief bij ABT en Oosterhoff. Naast senior adviseur, directeur en partner was hij vooral constructief ontwerper. Deze expertise zet hij vandaag de dag in bij onderwijsactiviteiten zoals het verzorgen van cursussen, het schrijven van studieboeken en het begeleiden van studenten. Walter Spangenberg ontving in 2022 als eerste de Oeuvreprijs van VNconstructeurs voor zijn werk als constructeur.