Werkbezoek aan de Nelson Mandelabrug

Op 23 maart nodigde de gemeente Zoetermeer een aantal leden van VNconstructeurs uit om de Nelson Mandelabrug en de aangebrachte versterkingen van dichtbij te bekijken. Tijdens het exclusieve werkbezoek gaven Dennis Dierikx (gemeente), Erik Alink (Dura Vermeer) en Lennart Visser (IV-infra) een uniek kijkje achter de schermen bij de veelbesproken brug.

Instortingsgevaar

‘De gemeente Zoetermeer heeft de Nelson Mandelabrug, een belangrijke fiets- en voetgangersbrug over onder meer de A12 en het spoor, per direct gesloten voor alle verkeer. Uit onderzoek is gebleken dat de constructie van de brug te zwaar is voor de ondersteuning. Het is daarom niet zeker of de brug nog wel veilig is.’

Voor velen was dit bericht op de NOS op vrijdag 2 december om 21:32 een complete verrassing. Men hield de brug met sensoren reeds in de gaten, omdat er al eerder scheuren waren geconstateerd. Toch brak de paniek uit toen uit het onderzoeksrapport rolde dat de constructieve veiligheid niet gegarandeerd was.

De gemeente Zoetermeer sloot de brug tijdelijk af in afwachting van vervolgonderzoek door Rijkswaterstaat om te bepalen of er acuut instortingsgevaar was. Het bijna-doemscenario is nog altijd veelbesproken, want wat was de aanleiding? Wat waren de overwegingen? Maar vooral: hoe zit het nu?

De eerste week

Die week in december zal opdrachtgever en projectleider bij gemeente Zoetermeer Dennis Dierikx niet snel meer vergeten. ‘De eerste week was chaotisch. De veiligheid van de brug en alle nabije infra moest geborgd worden. Moet de brug gesloten worden? Moet ook de snelweg worden afgesloten? Wat betekent alle politieke aandacht, en die van de bewoners van Zoetermeer?’

Experts van o.a. Rijkswaterstaat gingen met spoed om tafel zitten om diverse scenario’s te bespreken. Moet de brug in zijn geheel worden gesloopt? Moet het verkeer onder de brug stilgelegd worden? Een noodbrug? Meerdere opties lagen op tafel. Een complex vraagstuk want de brug en het station, de bovenleiding en de trapopgang voor de Randstadrail zijn geïntrigeerd in het bouwwerk. Dierickx complimenteert alle betrokken partijen. ‘We stonden heel snel in dezelfde stand: we gaan dit veilig regelen.’

De oplossing

Veiligheid, toekomstbestendigheid, duurzaamheid en het snel weer in bedrijf zijn. Dat waren de pijlers van een passende oplossing. Uit nader onderzoek bleek het probleem niet overal even groot, dus besloot men de brug maar voor een deel te ontmantelen. Het brugdeel over de rijksweg met glazen overkapping werd vervangen door een tijdelijk en vervangend brugdeel. Brugdelen over het treinspoor en de Zuidweg kregen een op palen gefundeerde ondersteuningsconstructie.

Savera, het al bestaande samenwerkingsverband van Dura Vermeer Infra en staalbouwer Hollandia, voerde al meer renovatieprojecten uit aan bruggen voor Rijkswaterstaat. Het bedrijf werd door gemeente Zoetermeer en Rijkswaterstaat samen geselecteerd voor de uitvoering.

Glansrol voor de constructeur

Erik Alink, projectleider bij Savera, licht de keuze en de uitvoeringswijze verder toe. ‘Aanvankelijk was het beeld dat de brug onveilig was en dus gesloopt moest worden. Dankzij het nader onderzoek kon worden gekozen voor een hybride oplossing waarbij alleen het middendeel van de brug werd losgehaald en verwijderd.’ Een uitgebreide constructieve beschouwing over de gevolgen voor de blijvende delen is gemaakt, met een uitermate belangrijke rol voor de constructeur.

Beheersing van de kosten en duurzaam

IV-Infra is door de gemeente Zoetermeer ingeschakeld als onafhankelijk toetser. De ervaring van het bureau met onderzoek van bestaande constructies, waaronder diverse proefbelastingen van bruggen, maakte dit een logische keuze. Lennard Visser, projectleider IV-Infra, vertelt over een aantal constructieve aspecten van het project. ‘De aanwezige scheuren en de conclusie dat de brug niet aantoonbaar veilig was, vormden de aanleiding om de scheuren nader te onderzoeken. De constructie van nokken en tanden is beoordeeld aan de hand van documentcontroles, veldonderzoek van de scheuren en non-lineaire analyses met DIANA.’

Uiteindelijk werd met een enigszins conservatieve insteek vastgesteld dat een belangrijk deel van de brug veilig was. Totale sloop was niet nodig. Ook het aanbrengen van een uitgebreide ondersteuningsconstructie en verdere monitoring konden achterwege blijven. ‘Dit is een goede illustratie van de bijdrage die de constructeur kan leveren aan de beheersing van de kosten én de duurzaamheid van infrastructuur en gebouwen.’

Van de nood een deugd
Het meest spectaculaire deel van het project was het uitrijden van het bestaande brugdek dat nu naast de A12 wacht op zijn toekomst. De gebogen glazen wand komt mogelijk terug als de noodbrug wordt vervangen, maar ligt tot 2025 of 2026 opgeslagen.

De brug gaat onderdeel vormen van een al geplande stadsontwikkeling, genaamd De Entree. Dit wordt het visitekaartje van Zoetermeer. Ook het brugdek wordt mogelijk in de toekomst hergebruikt. Na de plotselinge sluiting van de brug kon 55 dagen later de belangrijke fiets- en voetgangersbrug, versterkt en al, weer worden opengesteld.

Alink looft, net als Dierickx, de samenwerking en communicatie tussen alle betrokkenen. ‘De open contractuele kaders, zoals het aannemen op uurbasis, de ontwerpverantwoordelijkheid bij de gemeente en opdrachtgever en de goedkeuring van alle inkoop door de gemeente. Met daarbij de druk van tijd en veiligheid die we allen voelden, droegen daaraan sterk bij.’

Deel deze pagina

Meer weten over dit onderwerp?

Scroll naar boven