Iedereen die een AI-berekening kan indienen bij de gemeente? Klinkt absurd, maar hoe ver zijn we daarvan verwijderd? Wat zijn de kansen en risico’s van vibe engineering?
–
–
Inmiddels zijn we als maatschappij een tijdje op weg met kunstmatige intelligentie, de impact van LLM’s (large language models) laat zich duidelijk voelen. Vooral in de IT en de creatieve sector is AI behoorlijk disruptief: met minder mensen kan hetzelfde – of zelfs meer – worden bereikt. Dat betekent dat werkgevers minder personeel nodig hebben en opdrachtgevers minder tijd en budget toekennen aan dezelfde taken.
Neem de creatieve industrie, bijvoorbeeld een marketingbureau. Waar je voorheen een graphic designer een aantal uur moest betalen, kun je met AI nu in minder dan een minuut een afbeelding genereren. Wat je van de kwaliteit vindt is subjectief, maar vaak is het ‘goed genoeg’. Zo ontstaat er een grote grijze zone waarin AI menselijke creativiteit vervangt of aanvult.
Ook de IT-sector voelt deze verschuiving. Daar is zelfs een nieuwe term ontstaan: vibe coding. Hiermee wordt bedoeld dat je met behulp van LLM’s, zoals ChatGPT, vrij eenvoudig code kunt schrijven. Zelfs zonder programmeerervaring krijg je iets werkends op poten. De drempel om te beginnen is enorm verlaagd.
Dat werkt zo goed omdat programmeertaal óók een taal is, met vaste regels en structuren. Bovendien is er een gigantische hoeveelheid openbare data beschikbaar – denk aan fora zoals Stack Overflow. Daar delen programmeurs al meer dan twintig jaar oplossingen en kennis, vaak gestimuleerd door een puntensysteem en ranglijsten die status geven. Dankzij zulke databases zijn AI-modellen bijzonder vaardig geworden in programmeren, en dus in vibe coding.
“Zelfs zonder programmeerervaring krijg je iets werkends op poten”
Op weg naar vibe engineering?
De vraag is of er straks ook vibe engineers zullen zijn. Net zoals vibe coders met prompts software bouwen, zouden vibe engineers met prompts constructieve berekeningen kunnen genereren. Ik merk nu al dat vrienden me AI-gegenereerde berekeningen sturen met de vraag: “Klopt dit een beetje?”.
Ik zie daarbij twee fundamentele uitdagingen.
Gebrek aan data
Online zijn slechts enkele uitgewerkte berekeningen beschikbaar, meestal voor educatieve doeleinden of in vakbladen zoals Cement of Bouwen met Staal. Dat is een uiterst beperkte dataset, vergeleken met de duizenden berekeningsrapporten die ingenieursbureaus en gemeenten produceren. Maar die rapporten blijven op projectschijven en zijn niet openbaar. AI kan er dus niet van leren.
Noodzaak van precisie
In de creatieve sector is ‘goed genoeg’ vaak acceptabel. In de constructieve wereld is dat ondenkbaar: een berekening moet exact kloppen. Al bij een simpele knikberekening voor een kolom kan een fout in bijvoorbeeld het traagheidsmoment of de gekozen knikcurve tot een verkeerde conclusie leiden. Er is dus nauwelijks marge voor fouten, en AI zit daar (nog) niet op het vereiste niveau.
Desondanks is het goed om als sector vooruit te kijken. Want vroeg of laat zal iemand een AI-gegenereerd constructief rapport indienen – misschien voor de doorbraak van een dragende wand in een woning. In theorie kan iedereen een berekening bij de gemeente aanleveren. Dat idee is, eerlijk gezegd, te absurd voor woorden, maar het schetst wel de urgentie.
De vraag is dus niet óf vibe engineering ons vakgebied raakt, maar wanneer en op welke manier. Het is aan ons om nu al na te denken over de kansen én de risico’s, zodat we voorbereid zijn als die toekomst zich aandient.
“In de creatieve sector is ‘goed genoeg’ vaak acceptabel. In de constructieve wereld is dat ondenkbaar”
Toekomstscenario’s voor vibe engineering
Hoe zou dit zich kunnen ontwikkelen? Twee uitersten schetsen het speelveld waarin wij ons als sector bewegen.
Optimistisch scenario
AI wordt een betrouwbare assistent van de constructeur. Het neemt repetitieve taken over, zoals het doorrekenen van varianten, het opstellen van rapportages of het controleren van eenvoudige berekeningen. Hierdoor komt er meer tijd vrij voor ontwerpkeuzes, afstemming met architecten en het borgen van kwaliteit.
Door gezamenlijke initiatieven in de sector – denk aan het delen van geanonimiseerde datasets of het ontwikkelen van sectorbrede richtlijnen – groeit AI stap voor stap in betrouwbaarheid. Constructeurs blijven eindverantwoordelijk, maar kunnen met AI sneller en efficiënter werken. De kwaliteit van ons werk gaat omhoog, en de drempel voor jonge professionals om in te stromen wordt lager.
Pessimistisch scenario
AI-modellen worden ondoordacht ingezet. Iedereen kan een ‘berekening’ genereren en bij de gemeente indienen, zonder de kennis om de juistheid te beoordelen. Dit leidt tot een wildgroei aan onbetrouwbare rapporten, extra werkdruk voor toetsende instanties en risico’s voor de veiligheid van onze gebouwde omgeving.
Omdat er geen goede afspraken zijn gemaakt over kwaliteitsborging of verantwoord gebruik, ontstaat er wantrouwen in de sector. De rol van de constructeur wordt ondermijnd, en het vak verliest gezag en aantrekkingskracht.
Keuzes
De werkelijkheid ligt waarschijnlijk ergens tussen deze uitersten. Maar een ding is zeker: de keuzes die wij als sector nú maken, bepalen welke kant het op gaat.
Die keuzes beginnen niet alleen bij de sector, maar ook bij jou als individu. Door zelf ervaring op te doen met AI-modellen, ontdek je zowel de kracht als de beperkingen ervan. Zo kun je beter inschatten waar kansen liggen, waar risico’s opduiken en leer je die signalen ook bij anderen herkennen.
Willen we dat AI ons vak verrijkt, of laten we het gebeuren dat AI ons vak uitholt? Het is aan ons om te zorgen dat vibe engineering geen bedreiging wordt, maar een kans om ons vak toekomstbestendig te maken.
ir. Rayaan Ajouz
33 jaar
Werk
2024 – heden: Constructeur Witteveen + Bos
2019 – heden: Digital Accelarator, Bouwen met Staal
2019 – 2024: Constructeur, ABT
Opleiding
2011 – 2018: TU Delft
Bouwkunde, Civiele Techniek, Building Engineering
Deel deze pagina
Meer weten over dit onderwerp?
 | Frank Kaalberg |
