Introductie dossier Breedplaatvloeren
De instorting van de parkeergarage bij Eindhoven Airport op 27 mei in 2017 heeft veel teweeggebracht in de bouw. Hoe kon dit gebeuren? Hoe zit het met de constructieve veiligheid van andere bestaande gebouwen met vergelijkbare vloeren? In korte tijd werd onderzoek gedaan naar de oorzaken. Er kwamen rekenregels en een stappenplan voor de beoordeling van bestaande gebouwen. Later werden deze aangescherpt, op basis van gedeelde en nieuwverworven kennis uit de hele keten, onder meer opgedaan uit (experimenteel) onderzoek en proefbelastingen. Er volgde een onderzoeksplicht, die later werd uitgebreid, en er werden diverse versterkingsoplossingen ontwikkeld. Het was op zijn zachts gezegd een tumultueuze tijd, toch zeker voor constructeurs.
In dit achtergrondartikel blikken we terug op het dossier Breedplaatvloeren en geven we een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen vanaf 27 mei 2017. Daarbij verwijzen we door naar de relevante verdiepende artikelen of documenten op onze website. Ook heeft het dossier veel teweeggebracht op het gebied van borgen van constructieve veiligheid. Dat blijft het belangrijkste speerpunt van VNconstructeurs.
Deze pagina is voor het laatst geactualiseerd op 16 oktober 2024.
1. Tijdlijn beoordeling breedplaatvloeren
De instorting van de parkeergarage bij Eindhoven Airport op 27 mei 2017 was de aanleiding voor het dossier Breedplaatvloeren. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste gebeurtenissen tussen dat moment en nu.
- Aanleiding: ingestorte parkeergarage Eindhoven
Op 27 mei 2017 stort een deel van de parkeergarage Eindhoven Airport in. TNO, in opdracht van Eindhoven Airport N.V., en Adviesbureau Hageman, in opdracht van aannemer BAM, starten een onderzoek naar de technische oorzaak van de instorting.
De resultaten van het onderzoek worden gezamenlijk toegelicht op een persconferentie op 25 september 2017. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) besluit, na review van de onderzoeken van TNO en Hageman, aanvullend onderzoek te doen en laat zich bijstaan door Horvat & Partners en SGS INTRON. Dit onderzoek richt zich met name op de wijze waarop de bouwsector omgaat met (constructieve) veiligheid.
- Oprichting klankbordgroep BZK
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) richt in september 2017 een klankbordgroep op bestaande uit Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland, VNconstructeurs, Bouwend Nederland, Betonhuis, TU Delft en het Rijksvastgoedbedrijf.
- Antwoorden op Kamervragen
De instorting van de parkeergarage in Eindhoven leidt tot Kamervragen naar de oorzaken aan de minister BZK, die op 28 september 2017 worden ingezonden. De antwoorden op de Kamervragen worden op 10 oktober 2017 gepubliceerd.
- Informatiedocument Breedplaatvloeren
Het ministerie van BZK komt een dag ervoor (op 9 oktober 2017) met maatregelen. Toenmalig minister Plasterk stuurt gemeenten en bouwbedrijven, constructeurs en leveranciers van breedplaatvloeren een brief met het Informatiedocument Breedplaatvloeren (voluit: ‘Onderzoek constructieve veiligheid breedplaatvloeren in bestaande bouwwerken opgeleverd na 1999’, d.d. 5 oktober 2017), opgesteld door Adviesbureau Hageman.
- (Voormalig) stappenplan beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren
In het Informatiedocument Breedplaatvloeren staat een stappenplan (dat op 22 mei 2019 is vervangen door een nieuwe versie) voor de beoordeling van bestaande gebouwen met breedplaatvloeren. Voor de meest urgente situaties zijn ook maatregelen voorgesteld.
- Toelichting op informatiedocument
Op 21 december 2017 komt Adviesbureau Hageman met een toelichting op het Informatiedocument Breedplaatvloeren. Daarin is input van onder andere VNconstructeurs, COBc, TNO, Bouwend Nederland, BFBN (inmiddels Betonhuis) en het Rijksvastgoedbedrijf gebruikt.
- Voorbeeld voor interpretatie
Van Rossum Raadgevende Ingenieurs deelt een rapport (d.d. 22 januari 2018) van een risicoanalyse van een dak van een congrescentrum. Deze risicoanalyse kan gezien worden als voorbeeld van hoe het Informatiedocument Breedplaatvloeren geïnterpreteerd kan worden. Het rapport is voorzien van een side letter van de Technische Werkgroep Breedplaten van VNconstructeurs met daarin opmerkingen. De opmerkingen zijn bedoeld om de mogelijke verschillen in interpretatie duidelijk te maken voor de lezer.
- Tijdlijn productie breedplaatvloeren
Op 19 april 2018 wordt de Tijdlijn productie breedplaatvloeren gepubliceerd. Deze helpt bij het uitvoeren van de risicoanalyse (stap 4 in het stappenplan). De informatie is verzameld uit gegevens van (leden van) VNconstructeurs, Bouwend Nederland, AB-FAB (inmiddels Betonhuis) en COBc, en geverifieerd door de licentiehouders Bubbledeck, Airdeck en Cobiax.
- Presentatie rapport OVV
Op 18 oktober 2018 is het rapport ‘Bouwen aan constructieve veiligheid – Lessen uit instorting parkeergebouw Eindhoven Airport’ van de OVV beschikbaar. De meeste technische conclusies komen overeen met het onderzoek van TNO en Adviesbureau Hageman. Afwijkend zijn de aanbevelingen voor langere wapeningsstaven en de noodzaak voor doorlopende (koppel)wapening.
Lees het persbericht van de OVV op onze website. Een nadere toelichting op de onderzoekstrajecten van TNO, Adviesbureau Hageman en OVV naar de oorzaken van de instorting van de parkeergarage in Eindhoven staat in dit samenvattend artikel in Cement 2019/1.
- Aankondiging nieuwe informatie vanuit BZK
In februari 2019 kondigt toenmalig minister Ollongren in een brief aan de Tweede Kamer aan dat in april wordt bekendgemaakt wat de resultaten van het recent afgeronde onderzoek naar het gedrag van breedplaatvloeren, uitgevoerd in opdracht van BZK, zullen betekenen voor de bestaande bouw.
- Nieuw rekenregels en nieuw stappenplan 2019
Op 22 mei 2019 publiceert het ministerie van BZK de aangekondigde nieuwe informatie. Deze bestaat uit het rapport ‘Voorstellen voor en achtergronden bij rekenregels voor beoordeling van bestaande bouw’ met het nieuwe, definitieve stappenplan beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren. Het stappenplan 2019 vervangt de eerdere versie uit 2017. Met de rekenregels in deze versie kunnen gebouwen, die op basis van het Informatiedocument Breedplaatvloeren uit 2017 als risicovol (rood/oranje) waren beoordeeld, definitief worden beoordeeld.
Het nieuwe informatiedocument is opgesteld op 20 mei 2019 door Adviesbureau Hageman (in samenwerking met TNO) in opdracht van het ministerie van BZK. De opgenomen rekenregels en leidraad zijn afgestemd met de klankbordgroep bestaande uit Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland, VNconstructeurs, Bouwend Nederland, Betonhuis, TU Delft en het Rijksvastgoedbedrijf. Bij het onderzoek is eveneens samengewerkt met Structures Laboratory van de Technische Universiteit Eindhoven en Horvat & Partners.
Op 21 mei 2019 stuurt toenmalig minister Ollongren een brief aan gemeenten waarin zij worden opgeroepen erop toe te zien dat gebouweigenaren de bestaande gebouwen met breedplaatvloeren opnieuw beoordelen op basis van het nieuwe stappenplan.
Op 22 mei 2019 schrijft Ollongren in een Kamerbrief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer dat de rekenregels voor bestaande bouw zijn besproken in de NEN-TGB commissie Betonconstructies. Nieuwe richtlijnen voor rekenregels voor nieuwbouw volgen later.
Lees ook de nieuwsberichten over de bekendmaking van de nieuwe informatie (3 juni 2019) en stand van zaken van het dossier breedplaatvloeren (4 juli 2019).
- Onderzoeksplicht CC3-gebouwen met breedplaatvloeren
Vanaf 1 januari 2020 geldt een onderzoeksplicht voor de meest risicovolle gebouwen met breedplaatvloeren in gevolgklasse CC3. De plicht geldt specifiek voor gebouwen die na 1 januari 2000 zijn opgeleverd.
- Aangescherpt stappenplan 2022
In januari 2024 wordt het Stappenplan beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren 2022 gepubliceerd. Hierin zijn de bevindingen verwerkt uit aanvullend experimenteel onderzoek naar koppelstaven met korte lengte en oriënterend onderzoek naar kopvoegen, uitgevoerd door TNO en Adviesbureau Hageman. Het aangepaste stappenplan, dat de versie uit 2019 vervangt, bevat enkele aangepaste rekenregels en een vereenvoudigde beoordelingsmethodiek.
- Uitbreiding onderzoeksplicht naar alle gebouwen met breedplaatvloeren
Met ingang van 1 juli 2024 heeft het ministerie van BZK de onderzoeksplicht uitgebreid naar alle gebouwen met breedplaatvloeren. Deze nieuwe plicht is vastgelegd in artikel 5.61 van de Omgevingsregeling en het bijbehorende Stappenplan beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren 2022. De uitkomsten van het onderzoek moeten voor 1 juli 2025 in een rapport zijn vastgelegd.
Meer specifiek gaat het om een uitbreiding naar alle gebouwen binnen gevolgklasse CC2 met breedplaatvloeren met een overspanning van meer dan 8,5 m en/of met niet-geïsoleerde daken uitgevoerd met breedplaatvloeren (vooral parkeergarages). Gebouwen met uitsluitend een woonfunctie zijn uitgesloten. Verder geldt de onderzoeksplicht (net als de eerdere onderzoeksplicht) niet voor gebouwen van vóór 2000. Ook gebouwen met een na 2018 verleende omgevingsgvergunning zijn uitgesloten. Toen golden immers al nieuwe rekenregels voor breedplaatvloeren. Gebouwen die al eerder zijn onderzocht volgens het stappenplan uit 2019 hoeven niet opnieuw te worden onderzocht.
2. Informatiesessies en initiatieven VNconstructeurs
Om zo goed mogelijk kennis over de breedplaatproblematiek op te doen en deze te delen met onze achterban, heeft VNconstructeurs diverse informatiesessies georganiseerd en initiatieven ondernomen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste daarvan.
- Rondetafelgesprekken Breedplaatproblematiek
In het najaar van 2017 (op 31 oktober, 7 en 14 november) organiseert VNconstructeurs drie rondetafelgesprekken over de problematiek rond breedplaatvloeren waarin ruim 60 deelnemers (constructeurs) worden geïnformeerd.
- Platform Breedplaatvloeren
Eind maart 2018 initieert VNconstructeurs de oprichting van een coördinerend platform Breedplaatvloeren voor het beantwoorden van vragen van constructeurs, onder meer over de juiste toepassing van het stappenplan. Het platform, een samenwerking tussen VNconstructeurs en kennisplatform Cement, is in het najaar van 2024 opgeheven. De relevante artikelen zijn geïntegreerd in deze website.
- Kennisbijeenkomst
Op 31 mei 2018 organiseert VNconstructeurs in samenwerking met Bouwend Nederland, COBc, Betonhuis, Rijksvastgoedbedrijf en kennisplatform Cement een kennisbijeenkomst. Uit het verslag van de bijeenkomst blijkt dat de beoordeling breedplaatvloeren geen exacte wetenschap is.
- Rondetafelgesprekken Rekenregels breedplaatvloeren
In juni 2019 organiseert VNconstructeurs op vier locaties rondetafelgesprekken voor constructeurs van adviesbureaus en gemeenten om kennis en ervaringen te delen over de in mei gepubliceerde nieuwe rekenregels en het nieuwe stappenplan (versie 2019).
- Seminar
Samen met Cement en Stufib organiseert VNconstructeurs op 18 september 2019 een groot seminar, in Bunnik voor ruim 250 bezoekers, waarin de stand van zaken van het dossier breedplaatvloeren wordt toegelicht. Bekijk hier de aankondiging en het programma. Een uitgebreid verslag van het seminar lees je hier.
3. Artikelen in Cement
Over de breedplaatproblematiek is veel gepubliceerd in Cement, het kennisplatform over betonconstructies. Onderstaande artikelen zijn door VNconstructeurs en Cement gratis toegankelijk gemaakt.
- VARCE 12 – Cement 2017/7
In dit artikel worden, in afwachting van nieuwe regelgeving, voorlopige oplossingen voor de detaillering van het aansluitvlak tussen breedplaatvloer en druklaag in nieuwbouw gegeven. VARCE is een terugkerende rubriek van kennisplatform Cement waarin vragen en antwoorden over de Eurocode 2 worden behandeld.
- Themanummer ‘Breedplaatvloeren’ – Cement 2019/1
De eerste uitgave van vakblad Cement in 2019 staat geheel in het teken van de breedplaatvloerproblematiek. Het themanummer telt 116 pagina’s aan artikelen over onder meer de aanleiding en oorzaken (Eindhoven), een toelichting op het verrichten van risicoanalyses, mogelijke versterkingsoplossingen, voorbeelden van proefbelastingen, de detailengineering van plaatnaden, en de rollen en verantwoordelijkheden van constructeurs. Een compleet overzicht van de artikelen in het themanummer Cement ‘Breedplaatvloeren’ vind je hier.
- Rekenregels beoordeling bestaande breedplaatvloeren – Cement 2019/4
Dit artikel geeft een samenvatting van het rapport ‘Voorstellen voor en achtergronden bij rekenregels voor beoordeling van bestaande bouw’ van Adviesbureau Hageman (in samenwerking met TNO) van 20 mei 2019.
- Artikelenserie ‘Rekenregels breedplaatvloeren’ – Cement 2024/4
Vakblad Cement wijdt in nummer 4 van 2024 een serie van vier artikelen met achtergrondinformatie over de nieuwe rekenregels bij de beoordeling van bestaande breedplaatvloeren, die hebben geleid tot het aangepaste stappenplan in 2022.
Het eerste artikel (‘Rekenregels breedplaatvloeren: een overzicht’) betreft een korte inleiding.
In het artikel ‘Update rekenregels beoordeling bestaande breedplaatvloeren’ worden het aanvullende onderzoek en de aanpassing van de rekenregels toegelicht.
In het artikel ‘Vereenvoudigde beoordelingsprocedure bestaande breedplaatvloeren’ wordt ingegaan op de vereenvoudigde procedure in het nieuwe stappenplan.
In het artikel ‘Veiligheid bestaande breedplaatvloeren op basis van track record’ wordt de probabilistische methode toegelicht, op basis waarvan de vereenvoudigde procedure is afgeleid.
4. Beproevings- en versterkingsoplossingen uit de praktijk
Om de breedplaatproblematiek beter te begrijpen en te beteugelen, doen diverse ingenieursbureaus, waaronder veel lidbedrijven van VNconstructeurs, aan de hand van praktijkcases onderzoek naar diverse beproevings- en versterkingsoplossingen. Hieronder een selectie van de verschillende type praktijkonderzoeken.
- Casestudy Polakgebouw: drie alternatieve versterkingsoplossingen
De casestudy voor het eerste herstel van het Polakgebouw van de Erasmusuniversiteit in Rotterdam omvat de berekening van drie alternatieve versterkingsoplossingen (infrezen sleuven, oplijmen stalen strip, bollen verankeren), ontwikkeld door Royal HaskoningDHV in samenwerking met Hilti. Het rapport (d.d. 5 december 2017) is voorzien van een side letter van de Technische Werkgroep Breedplaten van VNconstructeurs.
In oktober 2017 werd, in overleg met Bouw- en Woningtoezicht Rotterdam, besloten het Polakgebouw te sluiten, omdat dezelfde vloeren zijn toegepast als in de parkeergarage in Eindhoven. Op de meest kritische punten zijn tegen de onderkant van de bollenplaatvloeren stalen strips aangebracht, die met ankers in de vloer zijn bevestigd. Het gebouw is op 3 april 2018 weer geopend.
- Lijmwapening (CFRP)
Versterkingsoplossing met lijmwapening (carbon fiber reinforced polymer, CFRP), ontwikkeld en met een FEM-berekening onderzocht door ABT. Het rapport (d.d. 26 april 2018) is voorzien van een side letter van de Technische Werkgroep Breedplaten van VNconstructeurs.
- Rijksvastgoedbedrijf test versterkingsoplossingen
Rijksvastgoedbedrijf (RVB) start eind 2018 een marktconsultatie in de zoektocht naar de beste versterkingsoplossingen voor gebouwen die het in beheer heeft. Deze circa 10 gebouwen zijn beoordeeld op basis van het stappenplan uit 2017. Op basis van het op dat moment geldende stappenplan uit 2019 worden nieuwe berekeningen gemaakt. In juni 2019 betrekt het RVB de markt in de zoektocht. Ook stelt het een proeftuin ter beschikking, een gebouw in Lelystad met dezelfde bollenplaatvloeren als de parkeergarage in Eindhoven. In dit leegstaande pand zijn vanaf eind dat jaar vier versterkingsoplossingen getest.
- Proefbelasting
Eind 2019 worden de vloeren in een kantoorpand van een woningcorporatie in Zuid-Holland beproefd met een proefbelasting (watertanks). Het pand is een van de eerste gebouwen die volgens de nieuwe rekenregels (mei 2019) worden beproefd.
- Themanummer ‘Breedplaatvloeren’ – Cement 2019/1
In het themanummer ‘Breedplaatvloeren’ – Cement 2019/1 staan artikelen waarin diverse versterkingsoplossingen worden beschreven.
5. Downloads
Naast alle relevante artikelen over breedplaatvloerenproblematiek zijn de belangrijkste documenten in het breedplatendossier hier gratis te downloaden.
- Stappenplan beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren (mei 2019)
- Toelichtende presentatie VNconstructeurs over stappenplan
- Voorstellen voor en achtergronden bij rekenregels voor de beoordeling van bestaande bouw (mei 2019)
- Kamerbrief over beoordeling van bestaande gebouwen met breedplaatvloeren (22-5-2019)
- Brief aan gemeenten over beoordeling bestaande gebouwen met breedplaatvloeren (22-5-2019)
- Voorlopige oplossingen nieuwbouw (VARCE)
- Tijdlijn producenten breedplaatvloeren
- Rapport Onderzoek instorting parkeergarage Eindhoven Airport – Hageman
- Rapport Onderzoek instorting parkeergarage Eindhoven Airport – TNO
- Rapport Onderzoek instorting parkeergarage Eindhover Airport – OVV
Deel deze pagina
Meer weten over dit onderwerp?
Paul Korthagen |